taravet |
Arapça ṭrw kökünden gelen ṭarāwa(t) طراوة "tazelik" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ṭarī طرى "taze, yaş" sözcüğünün faˁāla(t) vezninde masdarıdır. Bu sözcük Farsça aynı anlama gelen tar تر sözcüğünden alıntıdır. |
|
tarayıcı |
Türkiye Türkçesi tara- fiilinden Yeni Türkçe +çI ekiyle türetilmiştir. |
|
taraz |
Farsça tarāz تراز "bükülmemiş ipek ipliği, tel" sözcüğü ile eş kökenlidir. Farsça sözcük Türkiye Türkçesi tara- sözcüğünden türetilmiş olabilir; ancak bu kesin değildir. |
|
tarçın |
Farsça dāre çīnī دار چينى "«Çin ağacı», Güney Asya kökenli bir ağacın kabuğundan elde edilen baharat" deyiminden alıntıdır. Farsça deyim Orta Farsça aynı anlama gelen dāre çēnīk deyiminden evrilmiştir. |
|
taret |
İngilizce turret "silahla donatılmış küçük kule" sözcüğünden alıntıdır. İngilizce sözcük Eski Fransızca touret "küçük kule" sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Eski Fransızca tour "kule" sözcüğünün küçültme halidir. Eski Fransızca sözcük Latince aynı anlama gelen turris sözcüğünden evrilmiştir. |
|
tarh |
Tarihçe (tespit edilen en eski Türkçe kaynak ve diğer örnekler) "asgari fiyat belirleme" [ Ahmed b. Kadı-i Manyas, Gülistan tercümesi, 1429]bir ẓālim dervīşlerden ẓulm-ıla odunın alırdı ve baylara ṭarḥ virürdi "... temel atma" [ Hoca Sa'deddin Ef., Tacü't-Tevârih, 1574]üslūb-i mergūb üzre ṭarḥ urup itmāmine ıḳtām eyledı [zarif tarzda temel atıp tamamlamaya çalıştı] "... dekorasyonda bölme" [ Evliya Çelebi, Seyahatname, 1665]mihrābın cānib-i yemīni [sağ tarafı] on tarhdır ve cānib-i yesārı [sol tarafı] daχı on tarz üzre tarh olunmışdır "... fiyat indirmek ... vergi koymak ... bahçe tanziminde bölme ... aritmetikte çıkarma işlemi" [ Ahmed Vefik Paşa, Lehce-ı Osmani, 1876]tarh: Temel atmak, bölmek, atıp çıkarmak, tenzil (...) bahçe tarhı (...) vergi tarhı (...) hesapta tarh Köken Arapça ṭrḥ kökünden gelen ṭarḥ طَرْح faˁl vezninde masdarıdır. "atma, çıkarma, bırakma" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ṭaraḥa طَرَحَ "attı, bıraktı" fiilininEk açıklama Klasik dönem Osmanlı kullanımında asli anlamı "temel atma" olup, "tezyinatta ve bahçe tanziminde dikdörtgen bölme" anlamı bundan türemiş olmalıdır. "Aritmetikte çıkarma işlemi" ve "vergi kesme" anlamlarına 19. yy'dan önce rastlanmadı. Benzer sözcükler tarhiyat 26.05.2019 |
|
tarhana |
Farsça tarχīna veya tarχʷāne ترخينه/ترخوانه "kurutulmuş yoğurttan yapılan çorba" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Farsça tar تر "yaş, ıslak" ve Farsça χʷān خوان "yemek" sözcüklerinin bileşiğidir. |
|
tarhun |
Arapça ṭrχn kökünden gelen ṭarχūn طرخون "bir tür kokulu ot, dracunculus" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Eski Yunanca drákōn δράκων "ejder, bir tür ot" sözcüğünden alıntıdır. |
|
tarım |
Eski Türkçe tarı- "ekin ekmek, saçmak" fiilinden Yeni Türkçe +Im ekiyle türetilmiştir. |
|
tarif |
Arapça ˁrf kökünden gelen taˁrīf تعريف "bildirme, yol gösterme" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ˁarafa عَرَفَ "bildi, tanıdı" fiilinin tafˁīl vezninde (II) masdarıdır. |
|
tarife |
Arapça ˁrf kökünden gelen taˁrīf تعريف "bildirme" sözcüğünden türetilmiştir. |
|