kıvır|mak |
Orta Türkçe kıvur- "bükmek, burmak" fiilinden türetilmiştir. |
|
kıvırcık |
Türkiye Türkçesi kıvır "kırışık, buruşuk" sözcüğünden Türkiye Türkçesinde +çUk ekiyle türetilmiştir. |
|
kıvrak |
Orta Türkçe (sadece Kıpçak ve Oğuz lehçelerinde) kıvrak "kıvrık, kıvırcık" sözcüğünden evrilmiştir. Türkçe sözcük Orta Türkçe kıvur- "bükmek, buruşturmak, kıvırmak" fiilinden Türkiye Türkçesinde +(g)Ak ekiyle türetilmiştir. |
|
kıvran|mak |
Türkiye Türkçesi kıvra- "kıvrılmak, buruşmak" fiilinden Türkiye Türkçesinde +In- ekiyle türetilmiştir. |
|
kıy|mak |
Eski Türkçe kıy- "(bıçak veya başka aletle) kesmek, bedensel ceza vermek" fiilinden evrilmiştir. Eski Türkçe fiil Eski Türkçe kıd- "kesmek" fiilinden evrilmiştir. |
|
kıyafet |
Tarihçe (tespit edilen en eski Türkçe kaynak ve diğer örnekler) "görünüm" [ Hoca Sa'deddin Ef., Tacü't-Tevârih, 1574]Arnaud hākiminüŋ İskender nām bir χoş-ḳıyāfet [hoş görünümlü] oğlı var idı "... giysi" [ Şemseddin Sami, Kamus-ı Türki, 1900]kıyāfet: 1. kılık, şekl-i haricī, hey'et, suret, 2. bir adamın giydiği esvabın heyet-i umumiyesi. Köken Arapça ḳyf kökünden gelen ḳiyāfa(t) قيافة "1. kılık, dış görünüm, 2. kişinin görüntüsünden hangi aile veya aşirete mensup olduğunu anlama ilmi, 3. bir kavim veya aşirete özgü giyim tarzı" sözcüğünden alıntıdır.Ek açıklama Osmanlıcada ilm-i kıyafet Fransızca physiognomie "dış görünümden psikolojik profil çıkarma bilimi" anlamında kullanılmıştır. Benzer sözcükler kıyafetname 04.05.2020 |
|
kıyak |
Eski Türkçe kıy- fiilinden Türkiye Türkçesinde +(g)Ak ekiyle türetilmiştir. |
|
kıyam |
Arapça ḳwm kökünden gelen ḳiyām قيام "ayağa kalkma, kalkışma" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ḳāma قام "durdu, ayağa kalktı" fiilinin fiˁāl vezninde masdarıdır. |
|
kıyamet |
Arapça ḳwm kökünden gelen ḳiyāma(t) قيامة "1. kalkışma, 2. İslam mitolojisinde ölülerin topluca dirilmesi" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ḳāma قام "ayağa kalktı, durdu" fiilinin fiˁāla(t) vezninde masdarıdır. |
|
kıyas |
Arapça ḳys kökünden gelen ḳiyās قياس "ölçüm, karşılaştırma, benzetme yoluyla akıl yürütme" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ḳāsa قاس "ölçtü, karşılaştırdı" fiilinin fiˁāl vezninde masdarıdır. |
|
kıyı |
Eski Türkçe kıdıġ "kenar" sözcüğünden evrilmiştir. Eski Türkçe sözcük Eski Türkçe kıd- "kesmek" fiilinden Eski Türkçe +I(g) ekiyle türetilmiştir. |
|