üremi |
Fransızca urémie "idrarda kanama" sözcüğünden alıntıdır. |
|
üretan |
Fransızca uréthane veya İngilizce urethane "kimyada ürik asit esteri" sözcüğünden alıntıdır. |
|
+ürj |
Fransızca +urge "[bileşik adlarda] yapan, işleyen" parçacığından alıntıdır. Fransızca parçacık Eski Yunanca aynı anlama gelen +ourgos -ουργος parçacığından alıntıdır. Bu sözcük Eski Yunanca érgō έργω "yapmak, işlemek" fiilinin fiilden türetilmiş isimidir. |
|
ürk|mek |
Eski Türkçe ürk- "korkarak kaçmak" fiilinden evrilmiştir. Eski Türkçe fiil Eski Türkçe aynı anlama gelen irk- fiili ile eş kökenli olabilir; ancak bu kesin değildir. |
|
üroloji |
Fransızca urologie "idrar-bilim, bevliye" sözcüğünden alıntıdır. |
|
ürper|mek |
Tarihçe (tespit edilen en eski Türkçe kaynak ve diğer örnekler) Eski Türkçe: "öfkeyle kabarmak" [ Kaşgarî, Divan-i Lugati't-Türk, 1073]er ürperdi [öfkesini gösterdi, kavgada diklendi] (...) takaġu ürperdi [horoz dövüşmek için tüylerini kabarttı] (...) ürpek [tüyleri kabarmış hayvan veya insan] (...) eren ürpeşdi [savaşçılar öfkelerini belli etti] (...) er başın ürpetti [saçını kabarttı] Türkiye Türkçesi: "korkuyla kabarmak" [ Evliya Çelebi, Seyahatname, 1665]ādemin cümle vücūdındaki tüğleri ülperir Türkiye Türkçesi: ürperti [ Cumhuriyet - gazete, 1930] Köken Eski Türkçe ürper- "tüyü dikilmek veya kabarmak" fiilinden evrilmiştir. Eski Türkçe fiil Eski Türkçe ürüp "kabarık" sözcüğünden Eski Türkçe +(g)Ar- ekiyle türetilmiştir. Bu sözcük Eski Türkçe ür- "üflemek, şişirmek" fiilinden türetilmiştir. Daha fazla bilgi için ürü- maddesine bakınız. Benzer sözcükler ürpertmek, ürperti 02.10.2017 |
|
ürtiker |
Fransızca urticaire "kurdeşen, ciltte kaşıntılı kızarıklık" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Latince urtica "ısırgan otu" sözcüğünden +ari° ekiyle türetilmiştir. |
|
ürü|mek |
Eski Türkçe ǖr- "üflemek, (köpek) havlamak" fiilinden evrilmiştir. Eski Türkçe fiil Eski Türkçe yazılı örneği bulunmayan *üvür- veya üyür- biçiminden evrilmiştir. Bu sözcük ü veya üw "üfleme ve havlama sesi" ses yansımalı sözcüğünden türetilmiştir. |
|
ürün |
Türkiye Türkçesi yazılı örneği bulunmayan *ürü- fiilinden +In ekiyle türetilmiştir. Türkçe fiil Türkiye Türkçesi üre- "çoğalmak, (bitki) bitmek" fiili ile eş kökenlidir. |
|
üryan |
Arapça ˁry kökünden gelen ˁuryān عريان "çıplaklık" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ˁarā عرا "çıplak idi" fiilinin fuˁlān vezninde masdarıdır. |
|
üs |
Arapça Ass kökünden gelen uss اسّ "temel, baz, esas" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Aramice/Süryanice Aşş kökünden gelen ˀuşşā אוּשׁ, אוּשָּׁא "temel, baz, tahkimat" sözcüğü ile eş kökenlidir. Bu sözcük Akatça aynı anlama gelen uşşu sözcüğü ile eş kökenlidir. |
|